W samym sercu Warszawy, przy placu Piłsudskiego, stoi jedno z najbardziej symbolicznych miejsc w Polsce – Grób Nieznanego Żołnierza. To nie tylko pomnik nieznanego żołnierza, ale także jedyna zachowana część dawnego Pałacu Saskiego, który przez wieki był perłą architektury i centrum życia politycznego stolicy. Dziś Grób Nieznanego Żołnierza to miejsce pełne historii, militarnej symboliki, codziennych ceremonii i… nadziei na przyszłość, bowiem trwają już prace nad jego odbudową.
Zobacz wideo:
Codzienny rytuał warty honorowej przy Grobie Nieznanego Żołnierza – marsz i powrót na pozycję.
Historia Pałacu Saskiego i narodziny Grobu Nieznanego Żołnierza
Pałac Saski, który niegdyś rozciągał się na miejscu dzisiejszego placu Piłsudskiego, był barokową rezydencją o bogatej historii. W XVIII wieku należał do królów z dynastii Wettinów – Augusta II i Augusta III – i był częścią wielkiego założenia urbanistycznego znanego jako Oś Saską. Niestety, pałac został niemal całkowicie zniszczony podczas II wojny światowej – najpierw zbombardowany w 1939 r., a potem wysadzony przez Niemców w grudniu 1944 roku, już po Powstaniu Warszawskim. Więcej przeczytacie na Wikipedii
Z całego kompleksu przetrwał jedynie środkowy fragment arkad, w którym od 1925 roku znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza – hołd złożony wszystkim polskim żołnierzom poległym za Ojczyznę, bez względu na miejsce i czas.
Kto spoczywa w Grobie Nieznanego Żołnierza?
Symboliczny grób zawiera prochy bezimiennego żołnierza, który poległ podczas wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Zostały one ekshumowane z cmentarza w Lwowie – miasta, które było wtedy częścią II Rzeczypospolitej. Pomysł utworzenia takiego miejsca zrodził się już po I wojnie światowej, wzorowany na podobnych miejscach pamięci w Paryżu czy Londynie.
Uroczyste odsłonięcie Grobu miało miejsce 2 listopada 1925 roku, w obecności najwyższych władz państwowych. Od tamtej pory grób jest miejscem oficjalnych uroczystości państwowych i militarnych, a także celem licznych wizyt obywateli i turystów z całego świata.
Warta honorowa i wieczny ogień
Od 1925 roku przy Grobie stoi warta honorowa, sprawowana przez żołnierzy Wojska Polskiego. Od 1945 roku pieczę nad tym miejscem sprawuje Batalion Reprezentacyjny Wojska Polskiego. Zmiana warty odbywa się codziennie, punktualnie o godzinie 12:00 – to uroczysty, pełen patosu moment, który warto zobaczyć na żywo, będąc w Warszawie.
Tuż obok płyty grobu płonie wieczny ogień, zapalony 8 maja 1946 roku. Symbolizuje on nieprzerwaną pamięć o poległych oraz wieczne oddanie dla sprawy niepodległości i suwerenności Polski.
Napisy na kolumnach – gdzie walczyli Polacy
Na arkadach, które stanowią ramę Grobu, umieszczone są brązowe tablice z nazwami pól bitewnych, w których Polacy walczyli w różnych epokach: od wojen napoleońskich, przez powstania narodowe, aż po XX wiek. Są tam m.in. napisy: Monte Cassino, Lenino, Tobruk, Lwów, Warszawa 1944 i wiele innych. To milcząca kronika heroizmu i ofiary narodu polskiego.
Odbudowa Pałacu Saskiego – przywracanie dziedzictwa
Od 2023 roku trwają intensywne prace mające na celu odbudowę Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej. Realizacją inwestycji kieruje spółka Pałac Saski sp. z o.o., a prace mają potrwać do końca dekady. Celem jest wierne odtworzenie historycznej formy budynków, które będą pełniły funkcje reprezentacyjne, edukacyjne i muzealne.
Odbudowa otworzy także nowe możliwości aranżacji placu Piłsudskiego, wzbogacając kontekst Grobu Nieznanego Żołnierza o jego pierwotną, architektoniczną oprawę. To szansa na przywrócenie Warszawie jednego z jej najbardziej prestiżowych miejsc.
Park Saski – zielone serce miasta
Tuż obok placu znajduje się Ogród Saski, założony jeszcze w XVIII wieku jako pierwszy publiczny park w Warszawie. Alejki, fontanny, klasycystyczna kolumnada i pomniki czynią z niego doskonałe miejsce na spacer.
Warto zwrócić uwagę na jeden szczególny element – dąb posadzony przez królową Elżbietę II podczas jej wizyty w Polsce w 1996 roku. To żywy symbol przyjaźni brytyjsko-polskiej i rzadki przykład współczesnej monarchicznej obecności w przestrzeni Warszawy.
W sąsiedztwie – Zachęta, Muzeum Etnograficzne i Centrum Pieniądza
Zwiedzając Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie, warto zaplanować dłuższy spacer, bo w bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się inne fascynujące miejsca:
Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki – jedno z najważniejszych miejsc wystawienniczych w kraju, prezentujące sztukę współczesną i klasyczną.
Muzeum Etnograficzne – idealne dla tych, którzy chcą zanurzyć się w kulturze ludowej, rzemiośle i codzienności dawnych społeczności.
Centrum Pieniądza NBP – nowoczesne i interaktywne muzeum opowiadające o historii pieniądza i ekonomii, z multimedialną salą giełdową i złotymi monetami.
Pomnik smoleński – miejsce refleksji
Na placu Piłsudskiego znajduje się również Pomnik Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 roku. To nowoczesna, surowa bryła z czarnego granitu, symbolizująca dramatyczny upadek i pustkę, która pozostała po utracie elity politycznej. Jest to miejsce pamięci, ale również publicznej kontemplacji nad najnowszą historią Polski. W połączeniu z Grobem Nieznanego Żołnierza tworzy silny duet symboliczny – przeszłość i współczesność splecione w jednym miejscu.
Dlaczego warto odwiedzić to miejsce?
Pomnik Nieznanego Żołnierza w Warszawie to nie tylko atrakcja turystyczna, ale prawdziwe serce narodowej pamięci. To tu ścierają się historia, sztuka, architektura, zieleń i współczesność. W ciągu jednego popołudnia można odwiedzić miejsce zadumy, piękny park, galerie sztuki i nowoczesne centrum edukacyjne.
To obowiązkowy punkt na mapie każdego, kto chce zrozumieć polską tożsamość – i jednocześnie zanurzyć się w atmosferze monumentalnej Warszawy.